اصل و نسب
پدر حسین، موسی بن جعفر(ع) و مادرش ام ولد بوده است. علامه مجلسی در بحار حدیثی نقل کرده که با توجه به آن مادرش نیز از محدثین به حساب می‌آید. لقبش مفقود و احتمالا لقب علاءالدین در اواخر قرن چهارم که اضافه کردن الدین رایج بوده به حسین بن موسی نسبت داده‌شده‌است.
جایگاه
برخی از علمای رجال، محدثان و روایان، حسین بن موسی را از جمله راویان مورد اعتماد بر شمرده‌اند. وی روایاتی از پدرش امام موسی کاظم(ع) و برادرش امام رضا(ع) یا با واسطه از مادرش احمد نقل کردهاست.<
روایاتی در جایز بودن غسل جمعه در روز پنج شنبه در برخی شرایط»،فضیلت و فایده حنا بستن»، ترس مومنین»، وضعیت مالی و اجتماعی جعفر بن عمر علوی در آینده»، رحمت خدا در نامه اعمال به مومنان»، سود رساندن به فرزندان پیامبر(ص)» و پرداخت مزد کارگر»وجود دارند که حسین بن موسی الکاظم(ع)در سلسله اسناد آن قرار دارد.
نیز از امام جواد(ع) پرسیدند کدام یک از عموهایت بیشتر به تو احسان می‌کنند، گفت حسین. امام رضا(ع) پس از شنیدن این جمله آن را تایید کرد. او امام جواد را وصی پیامبر(ص) می‌دانسته و در حضور علی بن جعفر الصادق در مناظره با مردی عرب از این عقیده دفاع کردهاست.
در روایتی دیگر از امام جواد(ع) از انگشتریشان سئوال می‌کند که امام(ع) در پاسخ می‌گوید: این انگشتر حضرت سلیمان(ع) است.
سن
نویسده بحر الانساب و مجمع الاعقاب سن وی را هنگام شهادت یا وفات ۱۳سال نقل کردهاست اما این نظریه با اشکالاتی روبرو است. از آنجا که شهادت امام موسی کاظم(ع) در سال ۱۸۳ق بوده و امام کاظم(ع)نیز سال‌های آخر عمر خود را در زندان به سر می برده‌است باید سن حسین در هنگام شهادت پدر چهار یا پنج ساله باشد. و هنگام هجرت امام رضا به خراسان ۲۲ساله چرا که امام رضا(ع) در سال ۲۰۱ به خراسان هجرت کرد اگر بگویم شهادت امام رضا(ع) و امامت امام جواد را درک کردهاست باید به این مقدار دو یا سه سال افزود و او را تقریبا جوانی ۲۴ یا ۲۵ ساله بوده‌است. بدین جهت ۱۳ساله بودن وی هنگام شهادت یا وفات از طرف برخی تضعیف شده‌است.
محل دفن
درباره محل دفن حسین بن موسی(ع) اختلاف است، برخی معتقدند وی در کوفه از دنیا رفت، برخی مدفن وی را در شیراز می دانند. به گفته بعضی دیگر محل دفن وی در طبس است.
علاوه بر شیراز و طبس در کرمان، بهبهان، قزوین، ساری و کجور نیز بقعه‌های به حسین بن امام موسی کاظم(ع) منسوب است.
شیراز
بنابر گزارشی که مدفن حسین بن موسی(ع) را در شیراز می‌داند او یکی از همراهان شاه چراغ بوده است، این کاروان به قصد دیدار امام رضا(ع) همراه با سایر برادرانش از مدینه عازم خراسان شد. تاریخ هجرت آنان به طور دقیق معلوم نیست ولی با توجه به روایتی در بحار الأنوار این کاروان پس از شهادت امام رضا(ع) عازم ایران شد چرا که حسین بن موسی، پس از شهادت امام رضا(ع) در مدینه از امامت امام جواد(ع) دفاع می‌نماید.
اقدام حاکم فارس برای ممانعت از حرکت آنها منجر به جدال سختی شد که به شهادت برادران انجامید. سید علاءالدین حسین در باغی مخفی شد که پس از شناخته شدن به شهادت رسید. سید علاء الدین پس از شهادت برادرش احمد بن موسی(ع) متواری میشود. هنگامیکه به سوی این باغ می‌رفته تشخیص داده‌اند که او از بنی هاشم است و در همان باغ او را بقتل می‌رسانند.
حمد الله مستوفی محل دفن حسین بن موسی را در شیراز می‌داند. زرکوب شیرازی، جنید شیرازی عیسی بن جنید، هزار مزار ، علامه مجلسی، سید جعفر بحر العلوم در کتاب تحفه العالم فی خطبه المعالم، روضاتی نیز این قول را پذیرفته‌اند. بقعۀ وی در چندصد متری حرم شاه چراغ مورد توجه مردم شیراز و دوستداران اهل بیت است. این بقعه در نطر مردم شیراز از جایگاه بالایی برخوردار است و هر هفته شب دوشنبه را به زیارتی وی اختصاص داده‌اند به طوریکه بقعه مملو از جمعیت میشود.
مجلسی در بحار آورده:
تا قرن هشتم قبر علاءالدین حسین مخفی بود. در زمانی که قتلغ فرمانروای شیراز بود باغبان وی مشاهده کرد که در نوری به طرف نقطه‌ای از باغ می‌آید. جریان را به قتلغ رساند وی پس از تجسس متوجه شد قبری در آنجاست و درون آن جسدی پرهیبت که آثار جلالت و جمال و کمال از او آشکارا دیده می‌شد در یک دست قرآن و در دست دیگر شمشیری داشت از روی نشانه‌ها و قرائن فهمیدند قبر حسین بن موسی است اطراف قبر قبه و رواقی ساخت.
قبل از علامه مجلسی این داستان در کتابهای شَدّالازار فی حطّ الاوزار عن زُوار المزار|شدالازار نوشته جنید شیرازی و شیراز نامه نوشته زرکوب شیرازی آمده‌است.
===طبس===
در طبس نیز بقعه‌ای به وی منسوب است نامه‌ای از امام رضا(ع) به حاکم طبس موجود است که در آن از مفقود شدن یکی از برادرانش به نام حسین در منطقه تحت حکومت وی خبر می‌دهد و از او می خواهد در پیدا کردن گمشده اقدام نماید.
عده ای از سادات نیز در طبس زندگی می کردند و خود را از اولاد حسین مفقود می‌دانستند. محمد بن محمد عبیدلی در تهذیب الانساب و نهایه االالقاب از این گروه از سادات خبر می‌دهد که نسبت به شجره خود سوال می‌کند ولی به علت مجهول بودن نسب آنان جوابشان را نمی‌دهد. ابونصر سهل بن عبدالله بن داود بخاری نسابه آنان را از نسل احمد بن موسی(ع) می داند نه حسین بن موسی.
==فرزندان==
برخی از علمای علم انساب معتقدند از حسین بن موسی(ع) فرزندی باقی نمانده است. اما برخی دیگر از جلمه احمد بن علی بن حسین حسینی|ابن عنبه، در عمدة الطالب فی انساب آل ابی طالب و عبدالرحمن کیا در سراج الانساب وی را داری فرزند دانسته و ابوالقاسم، عبیدالله، را از فرزندان وی برشمرده‌اند. برخی منابع عبدالله و محمد را نیز در شمار فرزندان وی محسوب کرده‌اند.
==منابع==
* ابن طاووس، علی بن موسی،(۶۶۴ ق.)، طرف من الانباء و المناقب، تاسوعا، مشهد، ایران، ۱۴۲۰ق.
* ابن طاووس، علی بن موسی(۶۶۴ ق)، سعد السعود للنفوس منضود، دارالذخائر، قم،ایران، بی‌تا.
* ابن طباطبا، ابراهیم بن ناصر(۴۷۹ ق)، منتقلة الطالبیة، المکتبة الحیدریة ، قم ،ایران، ط ۱، ۱۳۷۷ش.
* ابن عقده، احمد بن محمد(۳۳۲ ق)، فضائل امیرالمومنین علیه‌السلام، دلیل ما، قم، ایران.
* جعفریان، رسول، حیات فکری و ی ائمه، قم، انصاریان، ۱۳۸۱ش.
* حمیری، عبدالله بن جعفر، قرب الاسناد، موسسه آل البیت، قم، ۱۴۱۳ق، چاپ اول.
* خرمشاهی، بهاءالدین، دایره المعارف تشیع، نشرطاهرمحبی، تهران، ۱۳۷۵ش.
* رجائی، سیدمهدی، الکواکب المشرقیه، مکتبه آیه الله مرعشی نجفی، قم، ۱۳۸۰ش.
* روضاتی، سید محمدعلی، جامع الانساب، انتشارات جاوید، اصفهان، ۱۳۳۵.
* زرکوب شیرازی، معین الدین احمد بن شهاب الدین الی الخیر، شیراز نامه، بیناد فرهنگ ایران، تهران، ۱۳۵۰.
* زرندی، جمال الدین محمد بن یوسف(۷۵۷ق)معارج الوصول إلی معرفة آل الرسول و البتول، مجمع احیاء الثقافة الاسلامیة، ۱۴۵۲ ق،چاپ اوّل.
* سلطان الواعظین، شبهای پیشاور، دارالکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۵۰ش.
* شیخ صدوق، عیون اخبار الرضاعلیه‌السلام، نجف، ۱۳۹۰ق.
* طوسی، محمد بن الحسن(۴۶۰ ق)، الامالی، دارالثقافة، قم، ایران، ۱۴۱۴ ق.
* عبیدلی، محمد بن ابی جعفر(۴۳۵ ق)، تهذیب الانساب و نهایة الاعقاب، تحقیق محمود کاظم المحمودی، مکتبه آیه الله المرعشی، قم، ایران، ط ۲، ۱۴۲۸ق.
* عرفان منش، جلیل، مهاجران ، موسسه انتشارات امیرکبیر، تهران، ۱۳۹۱.
* عریضی، علی بن جعفر علیه‌السلام(۲۲۰ق)، موسسه آل البیت علیهم السلام لاحیاءالتراث، قم، ۱۴۰۹ق، چاپ اول.
* عیسی بن جنید شیرازی، شدالازار فی حط الاوزار عن زوار المزار، تحقیق علامه قزوینی، انتشارات نوید، تهران، ۱۳۲۸ش.
* شیخ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، مصصح غفاری و ی، دارالکتب الاسلامیه، تهران، ۱۴۰۷ق، چاپ چهارم.
* علامه مجلسی(۱۱۱۱ ق)، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار،اسلامیة، تهران، ۱۳۶۳ ش، چاپ دوم.
* شیخ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، بیروت، دارالمفید، ۱۴۱۴ ه ق.
* ملک الکتاب، آقا میرزا، بحرالانساب موسوم به ریاض الانساب و اعقاب، چاپ سنگی، بمبئی، ۱۳۳۵ق.
منبع : دانشنامه ی " ویکی شیعه "
شعر عبدالوهاب نورانی وصال درباره سید احمد بن موسی الکاظم (ع)
ع ,امام ,موسی ,بن ,مادرش ,حسین ,امام رضا ,رضا ع ,ع و ,حسین بن ,کاظم ع
درباره این سایت